Opmerkelijke gang gemaakt door kerkelijk Nederland

Ds. F.Luitjes heeft papieren gemeente

KOUDEKERK A/D RIJN — De hoogbejaarde ds. Fr. Luitjes sr. houdt zich tot op vandaag bezig met de uitgave van het blad op Gereformeerde grondslag "De oude paden". De predikant heeft een opmerkelijke gang gemaakt door het kerkelijk leven van Nederland. Samen met zijn zoon ds. F. Luitjes, thans hervormd predikant te Woudenberg, studeerde hij op oudere leeftijd aan de Universiteit van Leiden.

„Daar ben ik in contact gekomen met prof. dr. H. Berkhof en heb ook bij hem college gelopen. Regelmatig heb ik nog contact met hem en bezoekt hij mij. We zijn vrienden, toch ben ik he^,in veel zaken niet met hem eens. Ik heb geweldige discussies met hem gevoerd. Met een persoonlijke boodschap kreeg ik zijn boek over de geloofsleer." Dit alles noteerden wij uit de mond van de predikant toen wij hem bezochten in zijn woning te Koudekerk aan de Rijn.

Terwijl dominee zich verontschuldigt voor het feit dat hij niet zo snel meer kan in verband met een versleten knie, loopt hij naar de boekenkast om het genoemde boek té laten zien. „Ja, de ouderdom komt met gebreken", zo voegt hij ons toe. Tijdens het gesprek bleek dat ook het gehoor wat minder is. Maar wat wil je ook van iemand die de leeftijd van 88 jaar mocht bereiken.

Veranderingen

Voordat de contacten met prof. Berkhof ontstonden was er al heel wat gepasseerd in het leven van ds. Luitjes. Eerst was hij godsdienstonderwijzer, later lerend ouderling en nog weer later werd hij predikant. Deze verandering van functie hield ook verandering van kerken in.

Godsdienstonderwijzer was hij in de Hervormde Kerk, lerend ouderling in de Christelijke Gereformeerde kerk van Klundert, predikant van de Vrije Oud gereformeerde gemeente te Schiedam en sinds zijn vertrek daar is hij weer teruggekeerd naar de Hervormde kerk. „Ik wil kerkelijk niet dakloos zijn", zo merkte hij hierover op.

Frans Luitjes werd op 4 april 1895 geboren in de stad Groningen. Vader Luitjes was muziekzetter, dat vak kende weinig typografen. De verhuizing van de familie Luitjes betekende voor vader een verbetering van zijn loon. „Ja, het was eeq andere tijd dan nu", aldus de oude predikant, „je moest al gauw mee gaan verdienen en '' leren was er voor ons soort mensen niet bij."

Ds. Luitjes, die ons mededeelde wat voorzichtig te zijn met de pers — hij kende dat vak — had jaren in kranten en bladen gewerkt, wilde ook niet alles aan de grote klok hangen over zijn leven. Op verzoek van zijn „papieren gemeente" is hij op het moment bezig met het schrijven van zijn memoires, in het blad „De oude paden".

Godsdienstonderwijzer

In zijn jonge jaren werkte hij op een machinezetterij. „Ik was daar erg vrij", zo werd ons verteld. „Dat moest ook wel want ik was aan het studeren geslagen". Onder meer werd de cursus voor godsdienstonderwijzer gevolgd. Deze cursus die in Den Haag gegeven werd, duurde 2VÏ jaar. Voor het classicaal bestuur te Leiden werd met goed gevolg examen afgelegd. Een verdere theologiestudie was op dat moment niet mogelijk.

Met deze akte ging de heer Luitjes aan de slag. Zo gaf hij zeven jaar les aan aspirant-godsdienstonderwijzers. Dit alles gebeurde onder leiding van dr. J. Riemens. Gedurende elf jaar werd godsdienstonderwijs gegeven op de lagere school te Rijnsburg.

De eerste plaats, die als godsdienstonderwijzer gediend werd, was Schiedam. Daar bestond een hervormd-gereformeerde evangelisatie. Hierna volgden benoemingen in Leersum, Rhenen, Montfoort, Kinderdijk en Breukelen; met de laatste plaats zijn nog lang contacten geweest. Tot voor'' enkele jaren heeft ds. Luitjes daar ook nog regelmatig gepreekt. In verband met het kl,immen van de jaren en de daarmee gepaard gaande verschijnselen moest ook dit werk tenslotte'' beëindigd worden, „Het gaat niet meer, als het wel zou gaan zou ik nog elke zondag willen preken". De predikant heeft nu nog een kring in Koudekerk aan de Rijn, waarvoor hij op een avond in de week de catechismus behandelt.

Ds. Luitjes vertelde dat hij in zijn jonge jaren in Leiden en omgeving nogal actief ivas. Zo verkoos de afdeling Leiden van de Gereformeerde Bond hem tot secretaris. Voorzitter van .deze afdeling was ds. J. H. Beekenkamp. Vanuit Leiden kwamen er activiteiten die de heer Luitjes naar Katwijk aan Zee voerden. Ook daar werd een afdeling van de Gereformeerde Bond opgericht door hem. Hij gaf ook het startsein voor een mannenvereniging en een hervornid-gereformeerde zendingsvereniging.

Katwijk aan Zee

„Het is wonderlijk, zoals.dat gegaan is in Katwijk aan Zee. Het was toen een bolwerk van confessionelen". Ds. Beekenkamp zei: „Daar schiet je nooit een bres in." En kijk nu eens: de plaats is nu overwegend van de Gereformeerde Bond", aldus een glunderende ds. Luitjes.

Toch zou de weg naar Klundert gaan. Via familie waren er contacten met mensen uit Fijnaart die kerkelijk onder Klundert thuishoorden. Met een ouderling van de Christelijke Gereformeerde kerk kwam de heer Luitjes in contact. Dit resulteerde er in dat hem gevraagd werd eens te komen preken. „Ik vond dat nogal bezwaarlijk, ik was hervormd en dan preken in een Chr. Geref. kerk. Het is er toch van gekomen op een hemelvaartsdag." Van het een kwam het ander en het resulteerde uiteindelijk in een beroep. „Om zomaar over te stappen, dat was voor mij erg moeilijk. Ik heb de eerste keer dan ook bedankt. Toen werd ik er bij acclamatie beroepen. Na contacten met prof. G. Wisse heb ik dat beroep aangenomen. Ik heb daar een officiële aanstelling gekregen en ben daar in 1946 bevestigd tot lerend ouderling. Ook financieel was alles goed geregeld."

Aanvankelijk mocht lerend ouderling Luitjes alleen in Klundert preken, later werd dit uitgebreid naar andere plaatsen. „Ik heb daar erg volle kerken gehad. Toch door de groei van de gemeente kwamen er ook mensen met een gereformeerde Kuyperiaanse geest. Die hadden op het laatst bezwaren tegen mijn prediking. ''Ik moest niet altijd over de verdoemenis preken, ik moest meer het Evangelie verkondigen. Het is niet om mijzelf te prijzen, ik val weg hoor, ik moet weg, maar ook op de classis hebben ze ^het niet gewonnen met hun bezwaren tegen mijn prediking", aldus ds. Luitjes.

Predikant

In 1952 voerde de weg naar de Vrije Oud Gereformeerde gemeente te Schiedam, Hier was eerder ds, W, Roos predikant geweest. Van de Schiedamse gemeente werd een beroep ontvangen. Lerend ouderling Luitjes kreeg hierover duidelijkheid'' en nam het beroep aan, waarna zijn bevestiging tot predikant volgde, door ds. Van Vliet, destijds predikant te Vlaardingen.

In deze tijd zijn ook de contacten ontstaan met een Vrije Gemeente in Den Helder. In overleg met de beide kerkeraden (Schiedam en Den Helder) werd besloten dat ds. Luitjes eenmaal per maand zou preken in Den Helder en 1 dag per week pastoraal werk zou doen. Ds. Luitjes vertelde dat het voor hem daar een bijzondere tijd geweest is. „Geen roemen in mezelf, ik heb daar met zegen mogen werken."

Ook in Schiedam bleven de problemen niet uit. „Ik zou daar ook te straf en te stijf zijn in de prediking. Mijn vrouw leed daar erg onder, toen heb ik voor de zijde van mijn vrouw gekozen en werd de band met Schiedam en tevens met Den Helder in 1961 beëindigd.

De vrouw van ds. Luitjes was eigenlijk in hart en nieren Hervormd gebleven. Het was dan ook niet zo vreemd, nadat een huis gekocht was in Oegstgeest, dat de familie weer onderdak zocht in de Hervormde Kerk. Toen werd ook op een leeftijd dat andere mensen met pensioen gaan nog weer een studie aan de Lèidse Universiteit begonnen. De faculteitskaart werd als een kostbaar kleinood uit de portefeuille opgediept en getoond.

Een grote zorg voor ds. Luitjes is nog hoe het af zal lopen met het blad „De oude paden". „Ik hoop dat God mij genade, gave en gezondheid geeft om het werk nog tot het einde van dit jaar te blijven doen. Mijn leeftijd dat is de hele zaak. Samens''prekingen met anderen zijn tot nu toe op niets uitgelopen, de uitgave van het blad heeft vrienden gemaakt. Het blad wordt door velen gelezen, zelfs in Afrika, Australië en Canada", zo vertelde ds. Luitjes.